Overstappen van bit naar bitloos

Wanneer je altijd met bit hebt gereden en dit de normaalste zaak van de wereld vindt, heb je misschien nooit overwogen om zònder bit te gaan rijden. Gezien de ontwikkelingen rondom bitloos de afgelopen jaren, begint het misschien toch bij je te kriebelen, ben je het aan 't overwegen, loop je te twijfelen, of voel je juist weerstand alleen al bij het woord en de gedachte. 
Bitloos paardrijden is in opkomst. En gezien alle kennis die er inmiddels is inzake de anatomie van de paardenmond, het rijden met bit en ook het rijden zonder bit, kan eigenlijk niemand er meer omheen om zich eens te verdiepen in die paardenmond en wat het metalen mondstuk dat we 'bit' noemen, in de mond (en de rest van het lichaam) van ons paard teweeg kan brengen. 
Wanneer het paardrijden zonder bit je interesse heeft gewekt, aarzel dan niet om het gewoon eens te proberen. Misschien vraag je je af hòe je het beste kunt overstappen op bitloos, met welk hoofdstel en of bitloos wel is weggelegd voor jou en/of voor je paard. Op deze vragen zullen we op deze pagina antwoord op geven.

Hoe je kunt overstappen van bit naar bitloos is afhankelijk van hoe je nu (met bit) met je paard rijdt, hoe de verstandhouding tussen jou en je paard is en wat jullie "afspraken" zijn. Wanneer je gewend bent om veel of hoofdzakelijk met je teugels (en dus met het bit) te rijden, dan zal de overstap enige voorbereiding vragen. Bijvoorbeeld door middel van grondwerk en/of longeren, waarin je je paard leert te vertragen, te versnellen, een overgang te maken, te wenden, te wijken en te stoppen op jouw lichaamstaal, stem en energie. Dit neem je dan mee naar het rijden en je paard zal begrijpen wat je van hem vraagt. 
Wanneer je al gewend bent om voornamelijk met je zit, focus, energie en stem te rijden en de communicatie tussen jou en je paard goed is, zal de overstap naar bitloos vrij gemakkelijk gaan. Je kunt het beste eerst in de bak of wei bitloos gaan rijden en ervaren hoe je paard op jouw zit, stem en rust terugkomt in tempo en dergelijke, en daar zelf ook mee oefenen. En wanneer je dat voldoende vertrouwen geeft, kun je naar buiten gaan.

De vraag die veel gesteld wordt, is met welk hoofdstel je het beste kunt beginnen. De eerste stappen kun je al maken met een gewoon stalhalster, die iedereen wel heeft. Met een halster kun je het gewoon eens proberen en ervaren en de bevestiging krijgen dat rijden zonder bit inderdaad niet 'eng' is. Wil je bijvoorbeeld dressuur- of westernmatig iets meer van je paard vragen, dan zal dat met een stalhalster niet zo goed gaan, omdat een halster vrij los en instabiel om het hoofd ligt. De signalen die je dan geeft en de vragen die je stelt, komen met een halster niet duidelijk bij je paard door (ruis). Dus zal je paard gaan zoeken naar wat jij aangeeft/vraagt en wellicht ook wat geïrriteerd raken, omdat niet meteen duidelijk is wat jij bedoelt. Waarop jij vervolgens ook weer zult reageren, wat resulteert in verwarring, onbegrip en niet goed afgestemd zijn op elkaar. Dat is wat er gebeurt wanneer je met een bitloos hoofdstel gaat rijden dat niet stabiel ligt (zoals een stalhalster). 
Je zou ook met de LibraRB kunnen beginnen. Dit is een hoofdstel dat je zelf kunt maken van touw en twee ringetjes (zie deze site). Ook zou je met een touwhalster kunnen beginnen, of een andere optoming van touw; deze zijn veelal niet zo duur. Wel willen we je aanraden om bij een touwhoofdstel een bontje om de neusband te maken, want anders kunnen ze namelijk scherp inwerken en dat is niet de bedoeling. 
Wanneer je na een paar keer hebt ervaren dat bitloos prima werkt voor jou en je paard, kun je een "echt" hoofdstel overwegen. Welke dit dan is, is helemaal afhankelijk van je paard, van jou zelf en van jullie samenwerking. Ga in je keuze af op je gevoel en luister en kijk daarbij naar je paard, en overweeg welke inwerking en welk materiaal het prettigst is voor je paard.

Er is een grote diversiteit aan bitloze hoofdstellen en ze hebben allemaal een andere inwerking. Daarnaast heeft iedereen een eigen manier van communiceren en samenwerken met het paard en zal iedereen een bepaald hoofdstel weer anders ervaren. 
Hoewel er wel een globale lijn is, kun je dus niet zeggen hoe een bitloos hoofdstel werkt of bevalt; dit moet je per hoofdstel, per paard, per ruiter en per combinatie bekijken. 
Neem een kijkje op deze pagina Bitloze hoofdstellen, waar je de verschillende hoofdstellen en hun werking kunt vinden. 
Daarnaast geeft dit filmpje duidelijke uitleg over bitloze hoofdstellen: